Türkiye denildiğinde ilk akla gelen lezzetlerden biri tartışmasız baklavadır. Yüzyıllara dayanan geçmişiyle Türk mutfağının sembol tatlısı olan baklava, özellikle Ramazan ve Kurban bayramlarında, düğünlerde, özel günlerde sofraların baş tacıdır. Geleneksel tariflerin yanı sıra, yöresel farklıklar ve modern mutfak dokunuşları sayesinde bugün baklava çeşitleri olağanüstü bir çeşitliliğe ulaşmıştır. Peki gerçekten kaç çeşit baklava vardır? Hangi baklava çeşitleri isimleri en çok bilinenler arasındadır? İşte hem gelenekten hem yaratıcılıktan beslenen, görsel ve damak şöleni sunan baklava isimleri ve hikâyeleri…
Kaç Çeşit Baklava Vardır?
“Kaç çeşit baklava vardır?” sorusu, hem merak uyandıran hem de net bir yanıtı olmayan bir sorudur. Çünkü her bölge kendi damak tadına uygun olarak baklavayı yeniden yorumlamış, ustalar özgün tarifler geliştirmiştir. Gaziantep’ten Edirne’ye, Trabzon’dan Şanlıurfa’ya kadar her yörede farklı teknikler, malzemeler ve şekiller kullanılarak hazırlanan baklava çeşitleri, bugün yüzün üzerinde tarife ulaşmıştır. En çok bilinen ve tüketilen baklava çeşitleri isimleri arasında fıstıklı, cevizli, şöbiyet, sütlü Nuriye, dilber dudağı ve kuru baklava gibi klasik türler yer alırken; çikolatalı, kaymaklı ve midye gibi modern baklava çeşitleri de damaklarda yer edinmeye başlamıştır.
Altın Lezzet: Fıstıklı Baklava
Fıstıklı baklava, yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da baklava denildiğinde ilk akla gelen ve en çok tanınan baklava çeşitlerinden biridir. Coğrafi işaret tescilli Antep fıstığı ile yapılan bu eşsiz tatlı, incecik açılan 40 kat yufka arasına bolca fıstık serpilerek hazırlanır. Altın sarısı görünümüyle adeta bir sanat eseri olan fıstıklı baklava, yüksek kaliteli sade tereyağı ve şekerli şerbetle buluştuğunda ortaya çıkan o dengeli tat, damakta unutulmaz bir iz bırakır. Türkiye’nin yurt dışına en çok ihraç ettiği baklava isimleri arasında yer alması, onun hem kültürel hem ekonomik açıdan ne kadar değerli olduğunu gösteriyor. Fıstıklı baklava, zenginliği ve geleneksel mirası temsil eder.
Anadolu Klasiği: Cevizli Baklava
Cevizli baklava, Anadolu’nun farklı köşelerinde, özellikle İç Anadolu, Ege ve Karadeniz bölgelerinde öne çıkan bir klasik tatlıdır. Fıstığın aksine daha yerel ve ekonomik olan ceviz, iri çekilmiş haliyle yufka katmanlarına serilir ve yoğun bir kıtırlık kazandırır. Şeker oranı genellikle daha dengeli ayarlanır, bu da cevizli baklavayı daha tok ve doyurucu bir hale getirir. Ev yapımı baklava denince ilk akla gelen tür olan cevizli baklava, annelerin, ninelerin tarif defterlerinde nesilden nesile aktarılan özel bir yerdedir. Kimi yerlerde tarçın da eklenerek aroması zenginleştirilir. Geleneksel baklava çeşitleri isimleri arasında en köklü olanlardan biridir.
Hafif ve Serin: Sütlü Nuriye
Sütlü Nuriye, adını içinde kullanılan sütlü şerbetten alan, diğer baklava türlerine göre daha hafif bir alternatiftir. Şeker yerine sütle hazırlanan şerbet, tatlının hem daha az yoğun olmasını sağlar hem de ferahlatıcı bir lezzet sunar. Bu nedenle özellikle yaz aylarında tercih edilen bir tatlıdır. Fındık içi kullanılması da onu fıstıklı ya da cevizli çeşitlerden ayırır. Soğuk servis edilmesiyle öne çıkan Sütlü Nuriye, hem diyet yapanlar hem de daha az şekerli tatlı sevenler için ideal bir seçenektir. Modern baklava çeşitleri arasında kabul edilse de, zamanla klasikler arasında kendine sağlam bir yer edinmiştir.
İnceliğin Adı: Şöbiyet
Şöbiyet, klasik baklavanın daha rafine, daha dolgun ve daha zarif bir versiyonudur. İçerisine irmikli özel bir kaymak harcı yerleştirilir; bu harç, pişme sürecinde kıvamını koruyarak ağızda eriyen bir doku sunar. Genellikle fıstıkla hazırlanan bu baklava türü, üçgen şeklinde katlanarak farklı bir sunumla servis edilir. Şerbet oranı klasik baklavaya göre biraz daha azdır, bu da şöbiyeti hem daha hafif hem daha yoğun tatlara sahip bir seçenek haline getirir. Sunum estetiğiyle de öne çıkan bu özel tatlı, hem özel gün sofralarında hem de şık restoran menülerinde yer alır. Zarifliğiyle baklava isimleri içinde fark yaratan bir çeşittir.
Göz Alıcı Sunum: Bülbül Yuvası
Bülbül Yuvası, şekliyle dikkat çeken, adeta görsel bir sanat eseri olan bir baklava çeşididir. Yuvarlak şekilde şekillendirilen yufkanın ortası çukur bırakılır ve bu bölge genellikle bol fıstık ya da cevizle doldurulur. Tek lokmalık yapısıyla pratik bir sunum sağlar ve şık görünümüyle davet sofralarının yıldızı olur. İnce yufkaların kıtır kıtır dokusu, bol kuruyemişle birleşince lezzeti ikiye katlanır. Estetik açıdan göze hitap eden bu tatlı, sunumun lezzet kadar önemli olduğu ortamlarda sıkça tercih edilir. Gelenekselden moderne geçişin simgesi olan bu tür, görselliğiyle öne çıkan baklava çeşitleri isimleri arasında yer alır.
Saray Şıklığı: Saray Sarma
Saray Sarma, Osmanlı mutfağının zarafetini yansıtan, adı gibi ihtişamlı bir baklava çeşididir. İnce yufkalar arasına serilen bol fıstık, dikkatlice rulo haline getirilir. Üzerine dökülen şerbetle birlikte hem dışı kıtır hem içi yoğun ve yumuşak bir lezzet sunar. Genellikle baklava tepsisinde diğer türlerden ayrı bir şekilde sunulur, bu da onu özel kılar. Geleneksel saray sofralarında olduğu gibi günümüzde de özel davet ve kutlamalarda sıklıkla tercih edilir. Şık sunumuyla baklava çeşitleri arasında en zarif ve prestijli olanlardan biridir.
Kıvrım Kıvrım: Burma Baklava
Burma baklava, el işçiliğinin en net şekilde hissedildiği baklava çeşitlerinden biridir. İnce açılmış yufkalar, özel teknikle kıvrılarak spiral hale getirilir ve içleri bol ceviz veya fıstıkla doldurulur. Şerbetle buluştuğunda dışı çıtır, içi yoğun bir lezzete dönüşür. Burma şekli sayesinde iç malzemesiyle şerbet daha iyi bütünleşir. Bu tatlı hem görüntü hem lezzet açısından oldukça doyurucudur. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde çok sık yapılan baklava çeşitleri arasındadır.
Gösterişli Dilimler: Havuç Dilimi Baklava
Havuç dilimi baklava, adını büyük, üçgen kesilmiş dilimlerinden alır. Genellikle klasik kare kesimin aksine büyük porsiyonlar halinde sunulur. Bu dilimlerin içi bol fıstıkla doldurulur ve üzerine yine bolca fıstık serpilerek servis edilir. Bu nedenle porsiyon başına düşen fıstık miktarı oldukça yüksektir. Özel sunumlar, restoranlar ve otellerde sıklıkla tercih edilir. Gösterişiyle sofraların gözdesi olurken, doyuruculuğuyla da öne çıkar. Modern görünümlü baklava isimleri arasında popülerliği hızla artmaktadır.
İsmi Gibi Cazip: Dilber Dudağı
Romantik ismiyle dikkat çeken Dilber Dudağı, yarım ay formundaki şekliyle klasik baklava sunumundan ayrılır. Genellikle fıstık ya da ceviz dolgulu olarak hazırlanır. İncecik hamurların içine gizlenmiş yoğun iç harç, şerbetle birleşince ortaya yumuşak, nemli ve doyurucu bir tat çıkar. Sunumu ve ismiyle özel günler için ideal bir seçimdir. Estetik ve lezzeti aynı anda sunmak isteyenler için vazgeçilmez bir tatlıdır. Farklılık arayanlar için öne çıkan baklava çeşitlerinden biridir.
Kat Kat Fıstık: Fıstıklı Midye
Fıstıklı midye baklava, şekil olarak deniz kabuğunu andırır. Özel olarak katlanmış yufkaların içi fıstıkla doldurulur ve bu katmanlar arasında bolca fıstık kullanılır. Katmanların sıkılığı ve düzgün şekli, bu baklavanın hazırlanmasında ustalık gerektiren bir süreç olduğunu gösterir. Şerbetle bütünleştiğinde, dışı çıtır içi dolgun bir tatlı ortaya çıkar. Modern sofralarda sıklıkla yer verilen, yenilikçi sunumuyla fark yaratan baklava çeşitleri isimlerinden biridir.
Gelenekle Modernin Buluşması: Çikolatalı Baklava
Çikolatalı baklava, klasik şerbetli tatlının modern mutfakla buluşmuş halidir. Genellikle yufkaların arasına çikolata eklenir ya da pişirme sonrası üzerine çikolata sos dökülerek sunulur. Özellikle genç kuşak tarafından büyük ilgi gören bu tatlı, geleneksel tatlıların dışına çıkmak isteyenler için harika bir seçenektir. Yeni nesil baklava çeşitleri arasında en çok dikkat çekenlerinden biridir.
Sade Zarafet: Kuru Baklava
Kuru baklava, şerbet miktarı en az olan, daha kuru ve daha kıtır kıtır yapıya sahip bir türdür. Bu özelliği sayesinde daha uzun süre tazeliğini korur ve seyahatlerde, hediyelik kutularda sıkça tercih edilir. Hafif şekerli yapısı sayesinde şerbetli tatlıları ağır bulanlar için ideal bir seçenektir. Sade ama şık yapısıyla klasiklerden farklılaşır. En sade baklava çeşitleri arasında yer alır.
Elde Açılan Efsane: El Açması Ev Baklavası
El açması ev baklavası, büyüklerin ellerinde sabırla ve sevgiyle açılan kat kat hamurla hazırlanan bir gelenektir. Her yörenin kendine has versiyonu bulunur: bazıları cevizli, bazıları fındıklı, bazıları ise sade olur. Ancak hepsinde ortak olan şey emek, sabır ve aile mirasıdır. Özellikle bayramlarda yapılan bu ev baklavası, en nostaljik ve duygusal anlam taşıyan baklava isimlerinden biridir.
Her Baklava Bir Hikâye
Sonuç olarak, “kaç çeşit baklava vardır” sorusunun kesin bir yanıtı yok. Çünkü her biri ayrı bir tarif, ayrı bir emek ve ayrı bir gelenekle hazırlanıyor. Bugün bildiğimiz baklava çeşitleri ve baklava isimleri, Türk mutfağının zenginliğini ve yaratıcılığını yansıtıyor. Kimi zaman altın sarısı bir tepsi fıstıklı baklava, kimi zaman elde açılmış cevizli bir ev baklavası… Her lokma bir kültürü, bir aile geleneğini ve büyük bir mutfak mirasını temsil ediyor. Siz de damak zevkinize en uygun baklava çeşitleri isimlerini keşfederek bu mirası sofranıza taşıyabilirsiniz.